DEPRESSION CHUNGCHANG HI

Kum tin October ni 10 hi World Mental Health Day
atana hman a ni a. Kumin thupui chu - Depression
: A global crisis tih a ni. Depression hming kan hre
lar tan ve ta a, “Depression ka nei a,” rawn tih
nachang hria ka hmu ta nual. Kan sawi tam avanga
pung ta hluai leh neih theih hiala ngaia min
chhuahchhal lek lekte pawh ka tawng bawk.
Tleirawl thenkhatin nu leh pa vau nan te an lo
hmang leh nghal emaw ni!
Tunah hian khawvel pumah mi maktaduai 350 velin
Depression hi an nei meka ngaih a ni a. WHO
chuan khawvel pumpuia nun phung tikhaihlak leh
min ti rualbanlo theitu zingah Depression hi a
palina a ni e an ti. Kum 2020 ah phei chuan a
pahnihna a ni ang a, 2030 ah phei chuan a
pakhatna a ni ang an ti lawk hial! Ram hrang
hranga zirna hrang hrang atangin a chhan sawi fiah
theih si loh hian Depression hi a pung tual tual tlat
a. Khawvel pum tana buaipui tham leh
manganthlak a ni chho ta mek a ni.
Depression chu
Depression neih chuan nun a hlim lo a, rilru a ngui
a, thin a chhia a, engmah tih a phurawm lo a,
nuam a tlem em em a. Taksa a chau hma em em
a, taksa lam insawiselna chi hrang hrang an ngah.
Chaw ei a tui lo a, mut a tui lo a, ngaihtuahna a
tawi tuk a, hriatrengna a tha lo a. Bei a dawng
ngawih ngawih a, tanpui theih loh leh tanpui tlak
loa inngaihna an nei a, tangkai lova inhriatna leh
inthiam lohna an nei a. Nun hi a hlu lova, an inhmu
hniam em em a, thihna lam an ngaihtuah tam a,
thih chakna leh intihhlum duhna a awm thei bawk.
Depression hi natna khirh dang nen an kalkawp duh
fo. Depression neih chhan sawi tur a awm thei a, a
chhan sawi tur awm miah lo pawhin Depression hi
a neih theihz bawk.
Depression man a tam
Depression man hi a tam khawp! Zirna a tibuai a,
hnathawh a tikhaihlak a, nupa nun a hlim lo a,
chhungkaw nun a tibuai a, naupang enkawlna a
tikhirhkhan zo a, ruihtheih thil tih a awl a, sum leh
pai hloh a tam khawp.
Depression ngau ngauin nun a tihbuai a, nun a
tangkai tawh loh viau laia natna khirh dang a kalpui
leh a zawmpuite nena sum leh pai an hehzia te,
nun a buaizia leh thihna a thlen zozaite hi a man a
sâng em asin!
Enkawlna
Depression hi thil tak tak a ni! Thluak natna chi
khat, damdawi leh inenkawlna chi hrang hranga
enkawl dam theih a ni a. Depression kan neih
chuan inthlahrung lo leh zak hlek lova rilru lam
thiam mi rawn thuai tur a ni. Tichuan, nun nuam
zawk, tangkai zawk leh hlim zawkin kan awm thei
dawn a ni.
Depression hi damdawia enkawl loh pawhin a dam
leh thei. Chumi damna tur erawh chuan damlo leh
a bula miten mawhphurhna sâng tak kan nei vek.
Inhriatthiam pui a, in chhawmdawl a, inkhaichhuah
theih a ni. “I rilru mai mai a nih chu, i nep em mai,
i no lutuk,” ti satliahtu ni lovin hrethiamtu,
ngaihsaktu, ngaithlatu, tanpuitu an mamawh thin.
Depression i nei maw?
Depression hi natna a ni. Nu leh pa leh mi dang
vau nana hman chi a ni lo e. Emotional blackmail
hi thil tenawm tak a ni.
I nun a hlim lova, i chau ngawih ngawih mai a,
engmah ti lova mut mai mai i duh tiraw? Natna
dang avanga chauh ngawih ngawih hi chu han
chawlh hahdama ziaawm thei a nih laiin depression
vanga i chauhna kha chu chawlh leh mutin a
chhawk meuh lo. Che tam lui zawk ang che. I phur
lo tiraw? Eng tih mah a nuam si lo tiraw? Phurna hi
nghah chhuah chi a ni lo. Nuam tihna hi tawn pawp
chi a ni zawk. Che tam lui la, thawk tam la, i inche
phur ang a, nuam a rawn awm chawp ang.
Insawizawi tam lui ang che. Ni tin tih tur routine fel
tak siam la, zawm ang che.
Ei leh in uluk ang che. Thlai, thei leh
proteins lam ei tam a tha. Thau lam
ei tlem tur a ni. Chaw ei a tui lova,
pangngai takin i ei thei lo a nih
pawhin thei lep khat lek pawh ei lui
rawh.
Mut a buai duh viau naa mut hun bi
vawn tum hram hram a tha. Mut
theih ngang loh pawhin hahdam dan
zir a tha. Han zi mar iain iain la, han
inthlahdul leh la, zawi muangin
thawk la ang che.
Rilru leh taksa hah belhna tur lam
tlanchhiatsan hret a tha. Thil zawng
zawng hi tlanchhiatsan vek theih a ni
lo a, mahse depressed lai chuan
ngaihtuah hah ngai thil tih loh rih a
tha.
Mi bulah awm tam la, i rilru
phawrhna tur zawng ang che. Rilru
kaput, zep a tam hian thinlung pik a
zual thin.
Zu leh ruihtheih thil dang ti suh ang
che. Rilru a tibuai zual a, nun a
tinguai zual thin.
Tawngtai tam rawh. Pastor pakhat
tawngkam takin, ‘Thawhleh zana kan
dil hi Nilai tuka a chhanna hmuh
nghal’ erawh beisei lo la. Pathian
chhanna hi a thleng vut vut lo fo.
Kan dil ang chiahin min chhang lo fo
bawk. Pathian hian tum dang a nei
fo, ring ngam la, nghak ngam rawh.
Zingah tho la, darthlalangah in en la,
han nui lui phawt teh. Lawmna tur hi
thlir zau peih chuan a tam asin.
Ngaihtuahna chhe pui pui hi rilruah a
lo lut zel mai tiraw? A lehlam
zawnga ngaihtuah han tum lui teh.
Thlir dan dang deuh han thlir chuan
lawmna turte hi a lo awm zel asin.
I ngaihtuah a tawi tuk a, engmah i
hre rei thei bawk si lo. Ruahmanna
engmah i siam thei lo tiraw? Zing a
lo nih hian engmah tih chak lohna
bawk khan a rawn bei leh dawn che
a. Chuvang chuan pen leh
lehkhapuan la la, naktuka i tihtur
ruahman chhin kha ziak chhuak la,
chu chu zawm tum ang che.
Depression neih lai chuan engkim hi
tih luih a ngai deuh vek. Mahse chu
chuan rah tha a chhuah ngei dawn
si.
Thih i châk viau a ni mai thei.
Mahse nghak hrih rawh. Nghah man
a awm ziah. Tunlai thalaite hian
dawhtheihna kan mamawh. Thawk-
aphita thih tum zel mai hi a dik lo,
thih hi a hmanhmawh thlak loh.
Depression neih laia thih daih châk
ngawih ngawih, thih dila zan tin
tawngtai thin, mahse mahni inthat ta
loa tuna mi ropui tak lo ni ta an va
tam tawh em! Chungho chuan thih
leh dam chunga thuneitu Pathian
chhanna kha nghak zo lovin anmahni
kut zalin ro lo inrel sak ve ta se chu
an chanchin kan hre der awm si lo!
Hmana Depression avanga buai hrep
tawhte kha tunah hlim takin an leng
leh thei a nih chuan nang paw’n i
thei ngei ang.
Tin, Doctor rawn ngei bawk ang che.