STROKE leh HEART ATTACK laka fimkhur a ngai ta!!!

STROKE leh HEART ATTACK laka fimkhur a ngai ta!!!

Jan 7, 2018 : ZONET Cable TV - Zoram Kalsiam Programme in tunhnaia 'Stroke leh Heart Attack' chungchanga *Dr Eric Zomawia*, Dy Director cum State Nodal Officer NCD leh Dr Debby Lalremruati Cardiology dept. Aizawl Civil Hospital te a kawmnaah hengte hi mipuiin kan hriat atan pawimawh leh doctor thiamte sawi a ni.

= Mi tam tak chu kan hahdam hle a, lirtheiah kan chuang nasa a, kein kan kal tlem tawh a. Ei leh in tha kan ei nasat bawk si avangin 'stroke leh heart attack' thlen thei turin kan nunphung a awm mek. Tunhma aiin tunlai nunphungah fimkhur hle tur a ni. Zing karah excercise lâk tluk a awm lo, kan tho peih lo a nih pawh chhunah kein minute 30 tal kal ziah tum tur. Kea kal pawh hian chak deuh hlek kal tluk a awm lo.

= Cancer, Zunthlum, BP sang, Lung natna leh Stroke etc te hi NCD tia lam a ni a. Inkaichhawn theih loh chi a ni a. Khawvela thihna zawng zawng 70% hi NCD natna vang a ni tawh. India ramah pawh NCD natna vanga thihna zawng zawng atanga 60% hi a ni tawh.

= NCD natna awm tirtu hi - Ei leh In hrisel lo, Zuk leh hmuam, taksa che tlem lutuk, awmawl nasat lutuk vang, zu in nasat vang a ni. Heng thilte avang hian BP sang, Zunthlum etc te an nei a, an ngaihthah rei avangin Stroke leh Heart Attack a siam nasa a ni.

= Chi ei tlem rawh. World Health Organisation (WHO) chuan chi ei tlem a ngaihzia an sawi tawh a. Chi ei nasat avangin  BP a ti sang a, lung natna a siam a, Kal thlengin a khawih thei a, puitling tan ni khatah 5gm (thirfiante khat) hi a tawk a. Chaw ei laiin dawhkanah chi chhawp loh a tha a, thil al awm tamna lam reng reng lakah insum tur a ni.

=  Thil thlum lam pawh Western Countries lamin an buaipui hle tawh. US leh Mexico thalaite thau chhan an chhuinaah cold drinks lam chi an in nasat vang a ni. WHO in an hmunpui bik leh an thil tihna bikah hetiang lam hi zawrh leh chhawp a khap tawh. Chini hian calorie a pai nasa a, kan ei hian kan taksaa thlum paih leh turin excercise leh taksa chetna lam kan ti leh peih si lo a, chu chuan thau chhia a siam a, BP sang a siam a, lungna a siam a, thauna a siam bawk a, thlum leh chini lam ei leh in lamah insum tur a ni. 

= Kuva hring hi lung tan a tha lo hle a, ei tam loh tluk a awm lo. Lung thalo ho phei chu kuhva hring ei tam loh tur. Kuhva rah hian kan taksaa vitamin thenkhat a ti chhia a, ei insum a tha. BP ti sang thei chi pawh a awm bawk. Rai puar tan phei chuan a tha lo lehzual a, naute tam tak an thih phah a ni.

= Heart attack natna neite hi naupang deuhte pawh an awm tam zel. Meizial zu mi an tam, taksa a che tlem, thisena thau chhia a pung. BP sang nei thinte tan control taimak a ngai.  Zu vangin lung natna a thleng tam hle. Zu in si, chaw ei tlem siin vitamin chi khat an tlachham a, heart attack a hlauhawm.

= Mawm ei nasat hi a pawi hle a. Lung thalo tan phei chuan a tha lo lehzual. Vawksa leh Bawngsa hi kar khatah vawi hnih aia tam ei loh tur, a thau phei chu insum a tul lehzual. Arsaah pawh a vun tel loa ei a tha. Sangha ei tam a tha thung, Sanghaah mihring tana damdawi tha a tam.

= Tel (oil) hman pawh fimkhur a tha. Room temparature a khang thei chi Dalda, Butter, Ghee, vawk hriak, Au thau etc te hi saturated fat an ni a, taksa tan a that loh avangin thil kan nan phei chuan hman loh a tha. Polyunsaturated fat tia sawi tel tha chi Canola oil, Mustard oil, Soyabeen oil etc te hi hman a tha. Tel hman tawhsa hi eirawngbawlnaah hman nawn loh tur. Thau a siam tam thei a, lung tan a tha lo. Tel hi thla khat daihte lei thin an awm a, thla tin tel chi hrang hi hman thlak ve fo tur a ni zawk.

= Thlai rah leh thei ei tam a pawimawh a, thei tur pawh ei a tha. Lung natna laka invenna atan phei chuan thei ei tam a pawimawh a, ei hram hram tur a ni. Thlai hrim hrim pawh chaw ei pahin ei tam a tha.

= Heart Attack leh Stroke hi thil hrang a ni. Heart Attack hi a lan chhuah dawnah kan awm zawnah a na a, vei lamah a na deuh ber. An banah a zawh thla a, minute 30 aia reite a na a, thlante a tla a, an luak a chhuak a, luak thei leh thei lo an awm. Nachhawknain a chhawk thei lo fo. Casualty pan vat tur. Zunthlum neisa bikah chuan a dang deuh, pumna pangngai angtein a lang, an dar a nâ, luak a chhuak,  khabe laiah chauhte a nâ.


(Heng thil chauhte pawh hi lo zawm tum ve chhin teh. I hriselna i kutah a awm e) midang pawh thawn darh ve rawh le. Ka blog min share sak la, minlo subcribes ve hram dawnnia, enjoy. 

Post a Comment

0 Comments